Friese Boezem beheersvisserij vrij

In eerste reactie heeft HSF Fryslan, volgens de procedure, schriftelijk gereageerd op de provinciale plannen. Het moment dat de voornemens en maatregelen daadwerkelijk worden uitgevoerd komt steeds dichterbij.  Om de besluitvorming hieromtrent positief te beinvloeden heeft HSF Fryslan tevens gebruik gemaakt om mondeling haar mening te geven en dan met name over het Actief Biologisch Beheer (ABB).
Hiervoor is de hulp ingeroepen van Hans Spruijt, bestuurslid Sportvisserij Nederland én Water Natuurlijk.

De door hem opgestelde speech plaatsen we hier integraal en is tevens via deze link te downloaden.

Friese Boezem beheersvisserij vrij  - Hans Spruijt 14 oktober 2009

Inspraaknotitie voor de Hoorzitting waterhuishoudingplan 2010-2015 ‘Wiis mei Wetter’

Korte Samenvatting:

• Beheersvisserij werkt niet op langere termijn. Nog nooit is in Nederland een casus wetenschappelijk bewezen.
• Voorstel bevat geen harde kwantitatieve en kwalitatieve einddoelen. Met belastingcenten wordt maar wat uitgeprobeerd, kijken waar het schip strandt, in een tijd waarin juist nu plannen worden gemaakt om structureel 20 procent te bezuinigen bij alle overheidslagen, dus ook het waterschap en de provincie.
• Een proefproject of ‘pilot’ van 6 jaar is ‘ietwat’ lang, om het maar netjes te zeggen.
• De Friese Boezem is een te groot en te dynamisch watersysteem voor beheersvisserij, dat mogelijk wel tijdelijk werkt op een klein, afgesloten, beter te beheersen water.
• Brasem en andere witvissen staan in steeds grotere delen van Nederland onder druk de laatste 2, 3 jaar door oprukkende ‘exoten’ als rivierkreeft en roofblei.
• Het voorstel is gebaseerd op meetgegevens van 3 jaar geleden, terwijl de veranderingen in de visstand momenteel snel gaan, bijvoorbeeld een betere snoekstand wat voor de KRW zeer gunstig is. Deze roofvis heeft een regulerende werking ook op brasembestanden.
• Het belang van de hengelsport - economisch, maatschappelijk en electoraal – is veel groter dan menig bestuurder zich realiseert.


De Hengelsportfederatie Friesland heeft mij gevraagd om op deze hoorzitting gebruik te maken van het (in-) spreekrecht om U als bestuurders te bewegen af te zien van zogeheten beheersvisserij in de Friese Boezems zoals voorzien in de Antwoordnota WHP + WBP Friesland. Op dat verzoek ga ik bij deze graag in. Ik ben zowel landelijk bestuurder bij Water Natuurlijk als Koninklijke Sportvisserij Nederland, plus voorzitter van de commissie Water van het Waterschap Hollandse Delta.

Af te zien van beheersvisserij, dat is mijn inzet. Beheersvisserij klinkt prachtig net zoals ‘Actief Biologisch Beheer’ maar bedoeld wordt de natuur een handje helpen, ‘tijdelijk een duwtje in de rug te geven’ door scheepsladingen brasems weg te vangen, te vernietigen. En in het onderliggende ambtelijk voorstel gaat het om de tijdelijkheid van zelfs zes jaar. Wie dat stuk leest – wat ik heb moeten doen, geen plezier overigens, vond het een inhoudelijk zwak stuk proza – krijgt al gauw het idee dat het om zoiets als onkruidwieden gaat. Vele tuinders die denken tegen beter weten in, dat onkruid op zichzelf de oorzaak is van een niet zo fraaie tuin, kunnen elk jaar weer wieden omdat de mogelijke oorzaak niet wordt opgelost.

Beheersvisserij is in de ogen van Water Natuurlijk en vele visbiologen en ecologen symptoombestrijding. Blijven wieden, blijven afvissen. Zo kan de voorgestelde proef volgens het waterschap maar dus liefst zes jaar duren. Met andere woorden: of u als bestuurders even kunt instemmen met deze ‘pilot’ waarvan in elk geval duidelijk is dat de ‘wieders’ zes jaar ‘handel’ hebben, zonder dat daar verplichtende resultaten tegenover staan. Dat laatste kan ook niet. Daarvoor is de natuur niet stuurbaar genoeg, te complex en dat geldt zeker voor zo’n groot water systeem als de Friese Boezem. Daarenboven is het nog maar zeer de vraag of er een ‘een op een’-relatie is tussen beheersvisserij en helderder water. Ja, wel als je het ambtelijk simplisme volgt, dat ik lees in de antwoordnota. Zo van: het kan volgens anderen volgens de KRW, dus wij doen het. Ja, je mag 120 kilometer per uur over de autosnelweg van de wetgever, de vraag is of dat altijd handig is, de afgelopen uren in elk geval niet toen ik uit Dordrecht ben komen rijden.

Anno 2009 heeft nog steeds geen enkel, ik herhaal, geen enkel ABB-experiment in Nederland wetenschappelijk aangetoond dat het tijdelijke ‘duwtje in de rug van moeder natuur’ tot blijvende duurzame resultaten leidt. Ja, het helpt even zoals onkruidwieden, maar niet tot pakweg 2027 als de KRW resultaatverplichtingen eist. Voorstanders van het vernietigen van grote bestanden brasems nodig ik graag uit het tegendeel aan te tonen. Zeg me dus als u blieft maar het wel heeft gewerkt, niet voor een jaartje, maar voor altijd.

Water Natuurlijk – een coalitie van vele ‘natuurclubs’ en ‘blauwe’ clubs die zich inspannen voor een duurzame recreatieve benutting van de (natte) natuur heeft in haar beginselprogramma zich volmondig uitgesproken tegen het wegvangen van brasems om de KRW-doelstellingen te halen. De loco-dijkgraaf van het Waterschap Friesland weet hier alles van, tenminste dat hoop ik voor de vele tienduizenden sportvissers die (nog) genieten van de Friese Boezems.

Deze vorm van ingrijpen in de natuur is bedoeld om het water terug te brengen naar de natuurlijke toestand, zeg maar de ecologische toestand zoals bedoeld in de KRW. Maar de brasem is geen aan het water toegevoegde vis, maar een al vele eeuwen in dit soort water aanwezige vis. Als er iets duurzaam is aan de Friese Boezem dan is het wel de aanwezigheid van brasem. Juist die vissen wegvangen om de KRW te halen is kunstmatig en in feite een lapmiddel om het water helderder te maken.

Het voorstel voor beheersvisserij is – zo heb ik van de heer Roel de Jong, loco-dijkgraaf van het waterschap – begrepen al drie jaar onderweg. En U als bestuurders gaan er vanuit dat wat toen gold, nog steeds waar is. Ik kan U zeggen – met spijt overigens – dat niets zo dynamisch is als witvisbestanden in Nederland de laatste jaren. Is het daarom niet verstandiger de uitkomsten van de recent gehouden monitoring naar visstanden in de Boezem af te wachten voordat U beslist. Het ligt voor de hand dat Friesland net zo als de rest van Nederland te kampen krijgt met teruglopende bestanden brasem en voorn. In een paar maanden zijn de resultaten van die monitoring doorgerekend, uitgewerkt. Van een aantal lokale vertegenwoordigers van hengelsportverenigingen die de monitoring op het water hebben meegemaakt de afgelopen tijd heb ik gehoord dat de brasembestanden boven Leeuwarden goed en gezond waren, verdeeld over alle jaarklassen. Niets aan de hand dus. Onder Leeuwarden was ten opzichte van de bemonstering van drie jaar geleden waarop de voorstellen zijn gebaseerd, het aantal brasems afgenomen, zo is mij al toevertrouwd.

In heel het land staan witvisbestanden onder druk onder andere door zogeheten ‘exoten’. Dat zijn vissoorten die oorspronkelijk niet in dit water thuishoren en daardoor vaak geen natuurlijke vijanden hebben. Het gaat vooral om de Amerikaanse rivierkreeft, de roofblei en de barbeel, die almaar meer vanuit het zuiden deze kant opkomen en waarschijnlijk het visbestand zullen aantasten en daarbij zijn de ‘autochtone’ witvissen vaak de eerste slachtoffers. Verbraseming in het veenweidegebied van het Groene Hart, niemand praat er meer over. Import-kreeft en roofblei uit het stroomgebied van de Donau vreten ze op.
Wat mij trouwens wel hoop geeft voor de waterkwaliteit in de Friese Boezems is de sterk verbeterende snoekstand, de laatste jaren. Waar voldoende (grote) snoek zit, wordt de visstand als vanzelf gereguleerd, daar kan geen visbioloog, aqua-ecoloog of ABB tegenop, en het is gratis en volstrekt duurzaam.

Wat mijn voorstel zou zijn, is om goed te kijken naar de onlangs gehouden monitoring. En op basis daarvan te besluiten tot mogelijk aanvullende maatregelen. En als het dan echt nog nodig zou moeten zijn om honderdduizenden brasem te vernietigen, dan per jaar en voortdurende monitoring te bekijken in plaats van al op voorhand akkoord te gaan met een zes jaar lang durende poging de natuur ‘een handje te helpen’, waarbij geen kwantitatieve en kwalitatieve eindresultaten vastliggen. Is trouwens ook onmogelijk, ABB heeft nog nergens tot duurzame resultaten geleid, geen consultant van een visadviesbureau wil hier zijn vingers aan branden. En dat terwijl U wel belastingcenten inzet in de veronderstelling dat iets werkt ook op de langere termijn, toetsbaar is, controleerbaar blijkt, tenminste daar ga ik vanuit.

De Hengelsportfederatie Friesland telt 27.000 leden, het aantal mensen dat vist in de Friese Boezem is ook door toerisme een veelvoud daarvan. De federatie zal in het verweer komen als op basis van het onderliggende ambtelijk vlutstuk zonder omhaal wordt overgegaan tot de zes jaar durende vernietiging van de Friese brasembestanden. Deze federatie is een van de negen federaties van Koninklijke Sportvisserij Nederland, de belangenbehartiger van 2 miljoen Nederlanders die sportvissen (gegevens TNS-NIPO). Volgens het Landbouw Economisch Instituut (LEI) uit Wageningen is het economisch belang van de sportvisserij ruim 30 maal groter dan van de beroeps binnenvisserij. Daarenboven spant Sportvisserij Nederland en de rechtsvoorgangers zich al vele jaren in voor hoogwaardige, duurzame visbestanden uit verantwoordelijkheidsgevoel en vanuit het idee om het plezier van sportvissen te kunnen doorgeven aan komende generaties. Een mooiere binding met de natuur in de steeds meer verstedelijkte samenleving is welhaast onmogelijk. Vanuit dat oogpunt wordt ook al vele jaren samengewerkt met organisaties zoals het Wereld Natuur Fonds, Vereniging Natuurmonumenten, IVN, Stichting de Noordzee en Stichting Reinwater. Van de groenblauwe coalitie ‘Water Natuurlijk’ was Sportvisserij Nederland dan ook vanzelfsprekend een van de oprichtende partijen.

Wat betreft Water Natuurlijk en 2.000.000 sportvissers, Nederland beheersvisserij vrij!